استرس، یکی از معضلات شایع در جوامع امروزی است که میتواند اثرات منفی قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشد. روشهای مختلفی برای مدیریت و کاهش استرس وجود دارند، یکی از این روشها که بهطور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است، ورزش است. ورزش به عنوان یک مداخله مؤثر برای کاهش استرس شناخته شده و تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شدهاند.
در این مقاله، تأثیرات ورزش بر کاهش استرس از طریق بررسی پژوهشهای انگلیسی و اسپانیایی بررسی میشود.
یکی از مکانیزمهای اصلی که نشاندهنده تأثیر ورزش بر کاهش استرس است، اثرات فیزیولوژیکی آن است. ورزش باعث افزایش تولید اندورفینها میشود که به “هورمونهای خوشحالی” معروف هستند. این مواد شیمیایی به طور طبیعی در بدن تولید میشوند و نقش مهمی در کاهش احساسات منفی، از جمله استرس دارند.
مطالعات مختلف نشان میدهند که ورزش منظم میتواند سطح هورمونهای استرس (مانند کورتیزول) را کاهش دهد و اثرات مثبتی بر سیستم عصبی داشته باشد. افزایش ضربان قلب و فعالیت بدنی، جریان خون را بهبود میبخشد و اکسیژنرسانی به بافتهای بدن را افزایش میدهد. این فرآیندها به کاهش تنشهای عضلانی و بهبود سطح انرژی کمک میکنند و در نتیجه استرس را کاهش میدهند.
ورزش همچنین تأثیرات مثبتی بر سلامت روانی دارد. مطالعات متعددی نشان میدهند که افرادی که به طور منظم ورزش میکنند، نسبت به افرادی که فعالیت بدنی کمتری دارند، سطح پایینتری از اضطراب و استرس را تجربه میکنند. فعالیتهای بدنی به تقویت خودآگاهی، افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت خواب کمک میکنند، همه اینها میتوانند به کاهش استرس کمک کنند.
پژوهشهای اسپانیایی نشان میدهند که حتی فعالیتهای بدنی ملایم مانند پیادهروی یا یوگا میتوانند تأثیرات مثبتی بر کاهش استرس داشته باشند. این پژوهشها تأکید میکنند که ارتباط بین ورزش و کاهش استرس بهطور قابل توجهی به نوع ورزش و شدت آن بستگی دارد.
ورزش تأثیرات روانشناختی مهمی نیز دارد که به کاهش استرس کمک میکند. تمرکز روی فعالیت بدنی و افزایش احساسات مثبت میتواند به فرد کمک کند تا از افکار منفی و استرسزا فاصله بگیرد. ورزش به عنوان یک فعالیت اجتماعی نیز شناخته میشود که میتواند ارتباطات اجتماعی افراد را بهبود بخشیده و از انزوای اجتماعی جلوگیری کند. این عوامل همگی به کاهش احساسات استرسآور کمک میکنند.
مطالعات انگلیسی نیز به این نکته اشاره کردهاند که فعالیتهای ورزشی منظم باعث بهبود خلق و خو، افزایش انرژی و کاهش احساس خستگی و افسردگی میشوند. این پژوهشها تأکید دارند که افراد با کاهش سطح استرس، در نتیجه بهبود سلامت روانی، عملکرد بهتری در مواجهه با چالشهای روزمره خواهند داشت.
یکی از یافتههای مهم مطالعات این است که اثرات ورزش بر کاهش استرس معمولاً بلندمدت است. افرادی که به طور منظم فعالیت بدنی دارند، حتی اگر میزان شدت و دفعات ورزش متفاوت باشد، بهطور کلی کمتر تحت تأثیر استرسهای روزمره قرار میگیرند. در درازمدت، تمرینات ورزشی منظم میتوانند منجر به تقویت مقاومت بدن در برابر عوامل استرسزا شوند.
پژوهشهای اسپانیایی به طور خاص تأکید دارند که پیادهروی منظم، دویدن یا شنا میتواند به کاهش طولانیمدت استرس کمک کند. همچنین، تاثیر ورزش گروهی، مانند تمرینات تیمی یا فعالیتهای گروهی، به دلیل افزایش تعاملات اجتماعی، مؤثرتر از ورزش فردی است.
پژوهشها نشان دادهاند که تأثیر ورزش بر استرس ممکن است تحت تأثیر عوامل فرهنگی و جمعیتی قرار بگیرد. مطالعات اسپانیایی، با توجه به فرهنگ این کشور، نشان میدهند که نوع ورزش و فعالیت بدنی که افراد انجام میدهند، تأثیرات متفاوتی بر کاهش استرس دارد. در اسپانیا، ورزشهای گروهی مانند فوتبال و تمرینات تمرکزی مانند یوگا، به ویژه در کاهش استرس بسیار مؤثر هستند.
در مقابل، در مطالعات انگلیسی، فعالیتهایی مانند دویدن و تمرینات ورزشی انفرادی بیشتر تأکید شدهاند.
تفاوتهای فرهنگی و جمعیتی، ترجیحات ورزشی و نگرشهای مردم نسبت به سلامت میتوانند بر اثربخشی ورزش بر کاهش استرس تأثیرگذار باشند.
اگرچه شواهد علمی از تأثیر مثبت ورزش بر کاهش استرس حمایت میکنند، اما موانعی نیز وجود دارند. در بسیاری از جوامع، موانع فرهنگی و اجتماعی ممکن است افراد را از انجام فعالیتهای بدنی باز دارند. برخی از موانع شامل:
همچنین، افرادی که مشکلات جسمی دارند یا در شرایط خاصی زندگی میکنند، ممکن است نتوانند از ورزش به عنوان یک ابزار مؤثر برای کاهش استرس استفاده کنند.
استرس طیف عظیمی از نشانههایی را در بر میگیرد که میتوان از جمله به حالت ترس و نگرانی اشاره کرد.
نشانه های فیزیکی بدن به صورت معمولی:
همچنین در برخی از موارد استرس به همراه وسواس پیدا کردن به دلیل به یاد آوردن حادثه ای تلخ آشکار می شود.
تقریباً ۲۰ درصد تمام انسان ها در زندگی خود به استرس مبتلا میشوند و رایج ترین نوع آن به صورت ترس آشکار خواهد شد.
یک مطالعه جدید نشان داده است که فعالیت بدنی میتواند تأثیر چشمگیری بر توسعه هوش کودکان و نوجوانان داشته باشد. این تحقیق که در دسامبر 2024 منتشر شده است، حاکی از آن است که ورزش و تحرک فیزیکی منظم باعث افزایش تواناییهای شناختی مانند حافظه، حل مسئله، و تواناییهای تحلیلی میشود. بهعلاوه، نتایج نشان دادهاند که فعالیتهای بدنی میتوانند رشد هوش کلی را بهبود بخشیده و توانایی یادگیری و تعاملات اجتماعی را تقویت کنند.
محققان بر این باورند که ورزش نه تنها به بهبود سلامت جسمی کمک میکند، بلکه باعث تنظیم فرایندهای شناختی در مغز میشود. این مطالعه توصیه میکند که مدارس و خانوادهها زمان بیشتری را به فعالیتهای ورزشی برای کودکان اختصاص دهند تا اثرات مثبت آن بر تواناییهای شناختی و اجتماعی بهتر مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
این یافتهها میتواند راهکارهایی نوین برای مقابله با چالشهای یادگیری، بهویژه در میان کودکانی که در شرایط خاص اجتماعی یا آموزشی قرار دارند، ارائه دهد. فعالیت بدنی، بهویژه به شکل بازیهای گروهی یا تمرینات ساختاریافته، میتواند محیط یادگیری را پویاتر و جذابتر کند(منبع: تاپ نیوز).
درمان های اصلی برای استرس شامل رفتار درمانی و همینطور مشاورههای روانشناسی می باشد اما آنچه که دارای اهمیت می باشد.
نقش بسیار پر اهمیت ورزش به عنوان یکی دیگر از درمان های استرس محسوب می شود بر اساس مطالعاتی که انجام شده است.
تعداد حمله های ترس و استرس در اشخاصی که به صورت منظم حداقل ۳۰ دقیقه به ورزش کردن میپردازند بسیار کمتر می باشد.
استرس، بهویژه استرسهای مزمن، میتواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشد. با پیشرفت فناوری، روشهای جدید و نوین درمانی برای مدیریت استرس به وجود آمدهاند که بهطور خاص بر اساس اصول نوروفیزیولوژی عمل میکنند. در این مقاله، به بررسی سه تکنیک درمانی مدرن یعنی نوروفیدبک (Neurofeedback)، لورتا (LORETA – Low-Resolution Electromagnetic Tomography) و RTMS (Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation) پرداخته میشود که در درمان استرس بهکار میروند.
نوروفیدبک یک روش غیرتهاجمی است که در آن بیماران میآموزند تا امواج مغزی خود را با بازخورد لحظهای تنظیم کنند. این فرآیند شامل ثبت فعالیتهای مغزی با استفاده از الکترودها است که در قسمتهایی از مغز قرار میگیرند و امواج مغزی را ضبط میکنند. سپس، این اطلاعات به بیمار نمایش داده میشوند تا به او کمک کنند تا فعالیت مغزی خود را کنترل کرده و به تعادل برسند.
دکتر محسن دادخواه: لورتا یک روش تصویرسازی مغزی پیشرفته است که از تکنولوژی الکترومغناطیس برای شناسایی فعالیتهای مختلف مغزی استفاده میکند. در این روش، فعالیتهای مغزی به صورت سهبعدی و دقیقتر بررسی میشوند تا به درک بهتری از تغییرات فیزیولوژیکی مرتبط با استرس برسیم.
RTMS یک روش درمانی غیرتهاجمی است که در آن از پالسهای مغناطیسی برای تحریک مستقیم مغز استفاده میشود. این تکنیک میتواند فعالیت مغز در نواحی خاصی را تغییر دهد که به مدیریت استرس کمک میکنند.
برای بهره مندی از این روشهای درمانی به مرکز مشاوره ستاره ایرانیان مراجعه فرمایید.
موثر بودن ورزش را می توان به علت های زیر طبقه بندی کرد:
دارا بودن فرم مطلوب بدنی:
در زمان ورزش کردن مانند:
ورزش نقش مهمی در کاهش استرس دارد و شواهد نشان میدهند که فعالیتهای بدنی میتوانند به بهبود سلامت روانی و کاهش اثرات منفی استرس کمک کنند. پژوهشهای انگلیسی و اسپانیایی به طور کلی به این نتیجه رسیدهاند که ورزشهای منظم، با تأکید بر فعالیتهای فیزیولوژیکی و روانشناختی، میتوانند تأثیرات قابل توجهی بر کاهش استرس داشته باشند. با این حال، موانع فرهنگی و اجتماعی ممکن است اثربخشی ورزش را تحت تأثیر قرار دهند.