درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی (TF-CBT) برای کمک به کودکان و خانواده ها برای غلبه بر اثرات منفی تجربه آسیب زا طراحی شده است. این روش مبتنی بر شواهد برای درمان اثرات تروماهای متعدد یا یک رویداد آسیب زا طراحی شده است، درمانگران آموزش دیده در درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی اغلب می توانند به کودکانی که اثرات عاطفی تروما را تجربه می کنند کمک می کنند تا بر مشکلات و احساسات خود غلبه کنند.

توسعه

کار بالینی و تحقیقات جودیت کوهن، آنتونی مانارینو و استر دبلینگر منجر به توسعه درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی شده است. آن ها به دلیل تمایل به درک بهتر مشکلاتی که کودکان و نوجوانان آسیب دیده با آن مواجه هستند، روش‌های رفتاری شناختی سنتی را گسترش دادند و با گنجاندن خانواده درمانی و استفاده از رویکرد حساس به تروما  برای کودکان و نوجوانان، دامنه روش خود را گسترش دادند.

تحقیقات اولیه روی این مدل درمانی در پنج آزامایش انجام شد که اثربخشی مدل درمان شناختی رفتاری متمرکز  را بر جمعیت هدف نشان داد. بسیاری از محققان دیگر نیز به تکرار این نتایج ادامه داده‌اند و کارایی این مدل را در درمان کودکان و نوجوانانی که استرس آسیب‌زا را تجربه کرده‌اند، اثبات کردند.

فرآیند

در درمان شناختی رفتاری متمرکز ، مداخلاتی که به طور خاص برای پاسخگویی به نیازهای کودکان و نوجوانانی که مشکلات عاطفی و روانی را در نتیجه تروما تجربه می‌کنند، با راهبردهای انسانی، رفتاری شناختی و خانوادگی ادغام می‌شوند. این درمان کوتاه مدت است و به طور کلی بیش از 16 جلسه طول نمی کشد، بیش از 80 درصد از کودکان آسیب دیده در این زمان بهبودی کامل می یابند.

هم والدین و هم فرزندان ممکن است بتوانند احساسات و افکار مربوط به یک تجربه آسیب زا را از طریق درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی پردازش کنند، که می تواند ابزارهای لازم را  برای کاهش افکار طاقت فرسا که باعث استرس ، اضطراب و افسردگی می شوند فراهم کند.

درمان شناختی رفتاری متمرکز می تواند به افرادی که تروما را تجربه کرده اند کمک کند تا یاد بگیرند که چگونه احساسات دشوار را به روشی سالم تر مدیریت کنند و یک محیط امن و پایدار به منظور توانمندسازی کودکان برای افشای جزئیات تروما فراهم کند. در این زمان است که تئوری های شناختی و یادگیری در طول درمان اعمال می شود و کودک متوجه می گردد که چگونه ادراک ممکن است تحریف شود.

درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی یک مدل مبتنی بر مهارت است و به حضور کودک و والدین نیاز دارد تا اثربخشی لازم را داشته باشد. معمولاً از والدین و فرزندان خواسته می شود تا مهارت ها را در خانه تمرین کنند. هدف این درمان این است که به کودک و والدین اجازه دهد تا مهارت ها و تکنیک های ارتباطی خود را به شیوه ای سالم توسعه دهند.

اجزای اصلی درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما  عبارتند از:

• آموزش روانی و مهارت های فرزندپروری
• آرامش
• پردازش شناختی حادثه
• روایت حادثه
• تسلط به یادآوری تروما
• جلسات مشترک کودک و والدین
• افزایش ایمنی

موفقیت درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی به شدت به رابطه درمانی قابل اعتماد و واقعی بین درمانگر، کودک و والدین بستگی دارد. درمانگر جلسات فردی کودک و والدین و همچنین جلسات مشترک را با استفاده از اصول خانواده درمانی ترکیب می کند. گنجاندن والد در درمان به والدین اجازه می دهد تا از کودک در این چارچوب درمانی حمایت کنند. در این درمان مشاوران تلاش می‌کنند تا منابع و مهارت‌های لازم را به والدین یاد بدهند تا با پیامدهای روان‌شناختی سوء استفاده یا آسیب‌های دیگر فرزندشان کنار بیایند.

مشکلات درمان شده با درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی

کاربرد اصلی درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی درمان استرس پس از سانحه است. هدف این درمان کمک به بازماندگان تروما می باشد. برای رسیدگی و رفع ناراحتی ناشی از این رویدادها و در نهایت کاهش الگوهای رفتاری منفی و پاسخ‌های عاطفی است که اغلب در نتیجه سوء استفاده جنسی ایجاد می‌شوند.  کودکان و نوجوانانی که این آسیب‌ها را تجربه کرده‌اند ممکن است درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی را روشی مؤثر در روند بازگشت به عملکرد سالم بدانند.

آسیب های دوران کودکی مانند سوء استفاده، خشونت خانگی یا بی توجهی اغلب می تواند منجر به علائم استرس پس از صانحه مانند افسردگی و اضطراب شود. کودکان یا افراد جوان بین 3 تا 18 سال که مورد آزار جنسی یا جسمی یا در معرض خشونت خانگی قرار گرفته‌اند، ممکن است از این درمان بهره ببرند. والدین یا مراقب نیز معمولاً در درمان شرکت خواهند کرد. همچنین نشان داده شده است که کودکانی که می خواهند با مرگ یکی از عزیزان کنار بیایند نیز این درمان را بسیار موثر می دانند.

درمانگر

درمانگران می توانند از طریق یک دوره آموزشی مقدماتی معتبر یا برنامه آموزشی مبتنی بر وب به آموزش در مدل درمانی درمان شناختی رفتاری متمرکز  دسترسی پیدا کنند. برای دریافت گواهینامه، پزشکان دارای مدرک کارشناسی ارشد یا بالاتر باید در یک آموزش 2 روزه شرکت کنند، دو بار در ماه به مدت شش ماه یا یک بار در ماه به مدت 12 ماه در آموزش های بعدی یا مشاوره شرکت کنند، و در 9 جلسه از 12 مشاوره شرکت کنند.

درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی چقدر موثر است ؟

تحقیقات نشان می‌دهد که کودکان و نوجوانانی که عواقب عاطفی شدید ناشی از ضربه را تجربه می‌کنند، اغلب به خوبی به این تکنیک پاسخ می‌دهند. تا به امروز، 11 مطالعه تجربی انجام شده در مورد تأثیر درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما بر نوجوانان بازماندگان تروما، مفید بودن آن را در کاهش علائم افسردگی، اضطراب و استرس پس از صانحه نشان داده است. آزمایش های بالینی نشان می‌دهند که  این درمان در طول جلسات کمتر، دستاوردهای بیشتری دارد. مطالعات انجام شده تا دو سال پس از پایان درمان نشان داد که این دستاوردها در طول زمان پایدار هستند.

محدودیت های درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی

درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی ممکن است برای کودکان و نوجوانانی که رفتار قابل توجه یا سایر اختلالات رفتاری دارند مناسب نباشد.

نوجوانانی که مواد مصرف می کنند یا قصد خودکشی دارند، ممکن است به درمان جدی تری نیاز داشته باشند. رفتار درمانی دیالکتیکی یا یک رویکرد درمانی تثبیت کننده دیگر اغلب قبل از انجام درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسیب روحی برای نوجوانانی که سابقه فرار یا آسیب شدید به خود و سایر رفتارهای خودکشی دارند، استفاده می شود. البته درمان شناختی رفتاری نیز ممکن است همچنان مفید باشد و لزوماً در این موارد منع مصرف ندارد ولی بهتراست با روانشناس در این موارد صحبت کنید.

منابع: 

1. کوهن، جی، مانارینو، AP، و دبلینگر، ای. (2006). درمان تروما و سوگ آسیب زا در کودکان و نوجوانان . نیویورک: گیلفورد پرس.
2. کوهن، JA، Mannarino، AP، و Iyengar، S. (2011). درمان اجتماعی اختلال استرس پس از سانحه برای کودکان در معرض خشونت شریک جنسی آرشیو طب اطفال و نوجوانان ، 165 (1)، 16-21.
3. معیارهای صدور گواهینامه TF-CBT. (دوم). برگرفته از https://tfcbt.org/tf-cbt-certification-criteria
4. درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما برای کودکانی که تحت تأثیر سوء استفاده جنسی یا ضربه قرار گرفته اند. (2012). Child Welfare Information Gateway, 6. برگرفته از https://www.childwelfare.gov/pubPDFs/trauma.pdf
5. واینر، DA، اشنایدر، A.، و لیون، JS (2009). درمان‌های مبتنی بر شواهد برای تروما در میان جوانان پرورش‌دهنده با تنوع فرهنگی: حفظ درمان و نتایج بررسی خدمات کودکان و نوجوانان ، 31 (11)، 1199 1205.
6. TF-CBT چیست؟ (دوم). برگرفته از http://academicdepartments.musc.edu/projectbest/tfcbt/tfcbt.htm