نوروفیدبک، شکل خاص بیوفیدبک، برای آموزش امواج مغزی طراحی شده است تا به افراد کمک کند توانایی خود را برای تنظیم عملکرد مغز افزایش دهند. این رویکرد از تجهیزات تخصصی (معمولاً الکتروانسفالوگرافی (EEG) برای اندازهگیری و ثبت فعالیت الکتریکی مغز استفاده میکند. سپس کارشناسان با این اطلاعات کار میکنند تا فعالیت مثبت مغز را ارتقا دهند یا به هر ناحیهای از مغز را که ممکن است دچار اختلال در تنظیم باشد شناسایی و رسیدگی کنند.
این رویکرد برای درمان، که به آن نوروبیوفیدبک، بیوفیدبک EEG، بیوفیدبک امواج مغزی و نوروتراپی نیز گفته میشود، یک فرآیند غیرتهاجمی است و هم ارائهدهندگان و هم افرادی که درمان میشوند، آن را کاملاً ایمن و بدون درد گزارش میکنند.
در سال 1924، هانس برگر، روانپزشک آلمانی، با استفاده از یک گالوانومتر بالستیک و دو الکترود، برای یک پسر 17 ساله که تحت یک عمل جراحی مغز و اعصاب قرار داشت، اولین ضبط EEG در جهان را انجام داد. برگر سپس 14 مطالعه را در مورد تحقیقات خود در مورد EEG منتشر کرد و اصطلاحات "موج آلفا" و "موج بتا" را ابداع کرد که پایه و اساس کار علوم اعصاب، جراحی مغز و اعصاب و نوروفیدبک شد.
کار جو کامیا و بری استدمن به طور قابل توجهی در دهه 1960 به پیشرفت نوروفیدبک کمک کردند. کامیا، که به عنوان پدر نوروفیدبک مدرن شناخته می شود، تحقیقاتی را روی امواج آلفا انجام داد و نشان داد که افراد می توانند یاد بگیرند که به طور آگاهانه فعالیت مغز خود را کنترل کنند و وارد "حالت آلفا" شوند، حالتی ذهنی که ارتباط نزدیکی با آرامش و کاهش استرس دارد. این اولین آزمایش معتبر آموزش نوروفیدبک EEG در انسان بود.
استدمن در سال 1965 در حال انجام تحقیقاتی در مورد خواب بود، به طور تصادفی متوجه شد که گربه ها را می توان برای افزایش ریتم حسی حرکتی خود (ریتم EEG بر روی قشر حسی حرکتی) از طریق استفاده از پاداش های غذایی آموزش داد. سالها بعد، در حالی که استدمن در حال بررسی اثرات قرار گرفتن در معرض سوخت فرود روی ماه برای ناسا بود، متوجه شد که گربههایی که در آزمایشگاه او آموزش دیده بودند تا ریتم حسی حرکتی خود را افزایش دهند، در برابر اثرات تشنجی این ماده شیمیایی بسیار مقاومتر هستند و نسبت به سایر گربه هایی که در معرض این ماده قرار دارند کم تر دچار تشنج می شوند. او بعداً یافتههای خود را با استفاده از میمونهای رزوس تکرار کرد و در نهایت نشان داد که انسانهای مبتلا به صرع میتوانند با استفاده از آموزش ریتم حسی-حرکتی، تشنج خود را کاهش دهند.
در طول دهه 1970، نوروفیدبک توجه افرادی را به خود جلب کرد که درگیر مراقبه و در جستجوی رشد معنوی و روشنگری بودند. در نتیجه، این تکنیک به عنوان یک علم حاشیه ای در بین بسیاری از محققان در آن زمان شهرت منفی پیدا کرد. با این حال، در نهایت، مزایای استفاده از نوروفیدبک در درمان سلامت روان و مسائل پزشکی آشکارتر شد. این تغییر دیدگاه، همراه با تعدادی از پیشرفتها در فناوری رایانه، به این رویکرد کمک کرده است تا به یک تکنیک علمی تبدیل شود که امروزه در سلامت روان و عمل پزشکی غیر معمول نیست.
در سال 2012، آکادمی اطفال آمریکا به نوروفیدبک رتبه 1(بهترین درمان) را برای درمان ADHD داده است.
در مطالعات بین المللی سال های متوالی 2016(منبع)، 2019(منبع)، 2022 (منبع) و 2023(منبع) به عنوان یک روش درمانی موثر معرفی شده است.
آیا می خواهید بیشتر در مورد بهترین مرکز نوروفیدبک، نقشه مغزی، لورتا، رهاکام، ویینا و درمان های شناختی در تهران بیشتر بدانید؟
الکتروانسفالوگرافی (EEG) از الکترودها، حسگرهایی که بر روی پوست سر قرار میگیرند، برای اندازهگیری فعالیت مغز با پیروی از الگوهای الکتریکی روی سطح پوست سر به صورت لحظه به لحظه استفاده میکند. این اندازه گیری ها بازتابی از فعالیت قشر مغز یا امواج مغزی فرد است.
چهار نوع اصلی امواج مغزی وجود دارد:
مغز انسان برای انطباق با محیط ها، خلق و خو و فعالیت های مختلف طراحی شده است. در حالی که امواج مغزی ممکن است در طول یک فعالیت خاص غالب باشند، بقیه امواج هم در سطوح پایین تر هنوز فعال هستند.
نوروفیدبک می تواند به افرادی که دچار اختلال در تنظیم عصبی هستند کمک کند تا مغز خود را دوباره آموزش دهند و عملکرد بهینه عصبی را بازیابی کنند. در طول درمان، فعالیت امواج مغزی فرد ردیابی می شود و این اطلاعات با سیگنال های شنیداری یا بصری به فرد منتقل می شود. این سیگنال ها به فرد تحت درمان کمک می کند تا تشخیص دهد که چه زمانی امواج مغزی دلخواه و ناخواسته تولید می شود و به تدریج افراد می تواند یاد بگیرند که چگونه آگاهانه تولید امواج مغزی مورد نظر را به حداکثر و تولید امواج مغزی نامطلوب را برای هر موقعیتی به حداقل برسانند.
یک جلسه نوروفیدبک معمولی ممکن است بین 30 تا 60 دقیقه طول بکشد و جلسات ممکن است دو یا سه بار در هفته برگزار شود. تجربه نوروفیدبک احتمالاً از یک مرکز به مرکز دیگر متفاوت است. برخی از مراکز تجهیزات خود را به یک مانیتور کامپیوتر، دو حسگر امواج مغزی، دو حسگر گوش و یک زمین محدود می کنند. مراکز دیگر ممکن است از یک کلاه تخصصی مجهز به نوزده حسگر نصب شده استفاده کنند و خدماتی را ارائه دهند که می تواند به آموزش همزمان چندین ناحیه مغز کمک کند.
علاوه بر این، برخی از امکانات ممکن است آموزش نوروفیدبک را در قالب یک بازی ویدیویی ارائه دهند که در حالی که فعالیت مغز نظارت می شود، انجام می شود. سایر امکانات ممکن است از سیستمهای تمرین مغزی استفاده کنند که نیازی به ورودی یا فعالیت آگاهانه ندارند، بلکه فرد تحت درمان به سادگی مینشیند و مانیتور را تماشا میکند.
علیرغم این تفاوتها، ویژگیهایی وجود دارد که در تمام جلسات نوروفیدبک ثابت میمانند. در تمام جلسات هیچ شوک الکتریکی تجربه نمیشود، تجهیزاتی وارد بدن نمیشود و کل روش کاملا بدون درد است.
مرکز مشاوره ستاره ایرانیان برگزیده جشواره های ملی در سالهای متوالی در زمینه مراجع محوری و ارائه خدمات برتر روانشناسی است.
برای مشاهده اطلاعات و افتخارات مرکز به لینک زیر مراجعه کنید.
نوروفیدبک به مغز کمک می کند تا عملکرد مطلوب خود را بازیابد، طرفداران این رویکرد معتقدند که افراد تحت درمان اغلب می توانند یاد بگیرند که چگونه امواج مغزی خود را تنظیم کنند. از طریق این نوع خودتنظیمی، افراد ممکن است بتوانند آگاهانه بر وضعیت و عملکرد مغز فعلی خود تأثیر بگذارند.
درمانگران نوروفیدبک بر این باورند که یک مغز منظم به مداخلات درمانی پاسخگوتر است. در نتیجه، نوروفیدبک به عنوان یک درمان مکمل در درمان تعدادی از اختلالات که در ادامه ذکر شده است استفاده می شود.
مطالعات متعددی نیز در مورد استفاده از نوروفیدبک در درمان بیش فعالی انجام شده است. در یک مطالعه در سال 2012، 91 کودک و نوجوان مبتلا به ADHD به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول فقط درمان نوروفیدبک، گروه دوم فقط دارو و گروه سوم هم نوروفیدبک و هم دارو دریافت کردند. در پایان مطالعه، والدین بهبودهای قابل توجهی در فرزندان خود گزارش کردند بخصوص خانواده هایی که از نوروفیدبک استفاده کرده اند.
آزمایش دیگری که در سال 2013 انجام شد، نشان داد که 41 کودک مبتلا به ADHD، نوروفیدبک EEG یا نوروفیدبک با دارو نما (چیزی که شبیه دارو است اما خواص دارویی ندارد) دریافت کردند. کودکان در هر دو گروه در طول زمان بهبودی نشان دادند، اما تفاوت معنیداری بین نوروفیدبک EEG و درمان پلاسبو وجود داشت. چندین مطالعه دیگر که به بررسی اثربخشی نوروفیدبک در درمان ADHD پرداخته اند، یافته های مشابهی را نشان داده است.
در بررسی شواهد بالینی موجود در سال 2012، محققان دریافتند که نوروفیدبک ممکن است به عنوان یک درمان در درمان ADHD موثر باشد، با این وجود، شواهد برای تاثیر نوروفیدبک بر بیش فعالی همچنان در حال رشد است. در سال 2012، آکادمی اطفال آمریکا به نوروفیدبک رتبه 1(بهتریندرمان) را برای درمان ADHD داده است.
نوروفیدبک به ما کمک می کند تا از الگوهای تکراری مانند تفکر منفی، تفکر ترسناک یا خاطرات تروما مکرر یا افکار مزاحم رهایی پیدا کنیم.
نوروفیدبک به نواحی گیر کرده در مغز ما می پردازد تا بتوانیم متفاوت فکر کنیم و زندگی کنیم. وقتی در تفکرمان انعطاف بیشتری داشته باشیم، میتوانیم الگوهای رفتاری جدیدی ایجاد کنیم.
همانطور که مغز ما شروع به جابجایی می کند و احساس بهتر و آسودگی بیشتری می کند، افراد اغلب پذیرای مزایای سایر روش های درمانی و تغییرات سبک زندگی (تغذیه سالم، ورزش منظم، طب سوزنی و موارد دیگر) خواهند بود(منبع).
نوروفیدبک و مشاوره یا EMDR درمانی (درمان تروما) دوتایی پویا است که می تواند زندگی شما را متحول کند.
نوروفیدبک برای طیف وسیعی از افراد مناسب است:
بزرگسالان، نوجوانان و کودکان بالای 6 سال با مشکلات بی توجهی و تکانشگری (ADHD) و یا اختلالات خواب، اضطراب، افسردگی، وسواس و غیره.
افرادی که از زیر انواع ADHD رنج می برند.
حرفه ای ها و ورزشکاران عملکرد محور که می خواهند خواب و عملکرد شناختی خود را بهبود بخشند(منبع).
تحقیقات نشان داده است که درمان نوروفیدبک دارای اثرات پایدار در درازمدت است و اثرات مثبت و بزرگ پس از 6 ماه درمان مشاهده می شود.
اساساً، زمانی که مغز الگوی جدید فعالیت مغز را یاد گرفت، میتواند در هر مرحله در آینده به این رفتار مطلوب دسترسی داشته باشد، البته تا زمانی که فعالیت به درستی آموزش داده شده و حفظ شده باشد. به همین دلیل است که جلسات مکرر با 30-40 جلسه در مجموع توصیه می شود(منبع).
چون مغز شما هم در این امر موثر است و در صورت گذراندن دوره های تثبیت، معمولا 5 تا 10 سال ماندگاری دارد(منبع).
در صورت عدم حل مشکلات اساسی و یا بروز بحران های شدید ممکن است این زمان کاهش یابد.
گواهینامه نوروفیدبک EEG از اتحادیه بین المللی گواهی بیوفیدبک (BCIA) به مدت چهار سال اعتبار دارد. برای دریافت گواهینامه توسط BCIA، متقاضیان باید مدرک قابل قبولی در زمینه بهداشت روان تایید شده داشته باشند، آموزش بالینی و الزامات آموزشی آموزشی را داشته باشند، آزمون گواهینامه کتبی را با موفقیت انجام دهند و از استانداردهای حرفه ای BCIA و اصول اخلاقی بیوفیدبک پیروی کنند.
این کارگاه ها در مرکز مشاوره ستاره ایرانیان نیز برگزار می شود.
با توجه به تجهیزات تخصصی مورد نیاز برای بیوفیدبک EEG، افرادی که می خواهند از این روش درمانی استفاده کنند ممکن است در یافتن امکانات معتبر برای درمان مشکل داشته باشند.
یکی دیگر از مشکلات هزینه نسبتاً بالای درمان نوروفیدبک است که در مرکز مشاوره ستاره ایرانیان نیازی نیست نگران آن باشید.
منابع: