اختلال شخصیت مرزی و پایان زندگی پر از شکست عاطفی

اختلال شخصیت مرزی (Borderline personality disorder) به شرایطی گفته می شود که فرد با کنترل احساسات یا کنترل تکانه های خود مشکل دارد.تشخیص اختلال شخصیت مرزی در بزرگسالان انجام می شود زیرا در کودکان یا نوجوانان علائم اختلال شخصیت مرزی گاهی با افزایش سن و بلوغ از بین می رود. افراد مبتلا به این اختلال از اطرافیان خود بت می سازند و سپس هنگامی که با خواسته های آن ها تفاوت دارند، عصبانی می شوند.

شخصیت مرزی

افراد مبتلا به این اختلال ترس عمیق و شدیدی نسبت به رها شدن دارند و اغلب حتی هنگامی که در رابطه هستند نیز احساس می کنند تنها هستند. مدیریت فراز و نشیب های احساسی و استرس برای آنها دشوار است. رفتار تکانشی و غیرمنطقی که نشان می دهند نیز نوعی واکنش دفاعی برای مقابله با این ترس است.

اختلال شخصیت مرزی به زبان ساده یک اختلال روانی است که باعث می‌شود فرد در کنترل احساساتش با مشکل مواجه شود. این افراد معمولاً نوسانات خلقی شدیدی را تجربه می‌کنند و ممکن است از یک لحظه به لحظه دیگر احساساتشان به شدت تغییر کند.

علت اختلال شخصیت مرزی

محققان در زمینه علل شخصیت مرزی به این نتیجه رسیده اند که نتیجه عوامل محیطی و بیولوژیکی است. اکثر تحقیقات در این زمینه نشان داده است که علت اصلی اختلال مرزی مشکلات در دوران رشد است. سوء استفاده و بی توجهی به کودکان نقش زیادی در ایجاد اختلال مرزی در آینده دارد. کودکانی که درگیر کودکی مورد بدرفتاری قرار می گیرند ممکن است استنباط کنند که ذاتاً غیرقابل قبول و مستحق بدرفتاری هستند. (منبع)

تحقیقات بعدی نشان داده است که مشکلات ذاتی در تنظیم اضطراب یا خلق و خو نیز در ایجاد این اختلال نقش دارد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است نسبت به از دست دادن آسیب پذیرتر باشند. مناطقی در مغز که نقش اساسی در مدیریت ترس و کنترل پاسخ‌ها هستند در افراد مبتلا به این اختلال عملکرد متفاوتی دارد که باعث ایجاد این رفتارها می شوند.

ژنتیک نیز در ابتلا به این اختلال نقش دارد تحقیقات نشان داده است که افرادی که یکی از اعضای نزدیک خانواده آنها مبتلا به اختلال شخصیت به خصوص شخصیت مرزی است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این اختلال هستند. البته این بدین معنی نیست که اگر نزدیکان شما مبتلا به شخصیت مرزی هستند شما هم حتما درگیر این اختلال خواهید بود، بلکه تنها احتمال آن بیش تر می باشد و در محیط نامناسب ممکن است بروز پیدا کند.

ریشه اختلال شخصیت مرزی مشخص نیست زیرا اختلال مرزی بسیار پیچیده است اما می توان گفت که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. (منبع)

علائم شخصیت مرزی

همان طور که گفته شد افراد مبتلا به شخصیت مرزی نوسانات خلقی و احساساتی را تجربه می کند که کنترل آن برایشان دشوار است. این امر باعث می شود تا آن ها احساس بی ثباتی و ناامنی داشته باشند. علائم دیگر شخصیت مرزی شامل موارد زیر است:

تلاش شدید برای جلوگیری از تنها ماندن و رها شدن توسط دیگران
روابط شخصی ناپایدار که گاهی بهترین حالت است و به طور ناگهانی به بدترین حالت سقوط می کند.
تصویر درست و منطقی از خود ندارند
رفتارهای تکانشی، خرج کردن بیش از حد، رابطه جنسی ناایمن، رانندگی بی احتیاطی، مصرف الکل یا مواد مخدر
خودآزاری و تهدید به خودکشی
دوره های افسردگی مداوم و کسالت
احساسات غیرقابل کنترل
افکار پارانوئید
احساس پوچی
شنیدن صداهایی از خارج که به آن ها می گوید به خود یا دیگران آسیب وارد کنند.

خودآزاری در مبتلایان اختلال مرزی

خودآزاری در مبتلایان به اختلال مرزی احساس خوبی در فرد ایجاد کند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال مرزی اغلب درگیر فعالیت های خودآزاری می شوند، به خودکشی فکر می کنند و حرکات و تهدیدهای خودکشی را نشان می دهند. نشانه خودآزاری در این افراد موارد زیر است:

مصرف مشروبات الکلی خطرناک
بریدگی یا آسیب های دیگر
درگیر شدن منظم در رابطه جنسی ناامن
اعتیاد مواد مخدر
رفتارهای ناگهانی

ممکن است خودآزاری به مرگ ختم نشود اما فرد اغلب از آن به عنوان راهی برای احساس بهتر در یک لحظه تلخ استفاده می شود و اگر درمان نشود، می تواند به خودکشی ختم شود. (منبع)

آیا پارتنز شما اختلال مرزی دارد؟ زندگی با فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

فرد مبتلا در اختلال مرزی کاملا قابل شناسایی است تنها کافی است که به نشانه ها دقت کنید، همان طور که گفته شد این افراد از رها شدن می ترسند که باعث احساس اضطراب و عصبانیت شدید می شود و در ادامه فرد دست به کارهای زیر می زند.

دائماً و به طور ازار دهنده به شما پیامک می دهد یا تلفن می کند
به طور ناگهانی در نیمه شب با شما تماس می گیرد.
به طور فیزیکی به شما چسبیده و از رها کردن خودداری می کند
تهدید به آسیب رساندن یا کشتن خود در صورتی که او را ترک کنید

برای این افراد رابطه با شما یا در بهترین حالت ممکن است یا بدترین. حالت وسطی وجود ندارد. فعالیت های ناگهانی و پر ریسک نیز از نشانه های دیگر این اختلال است، به طور مثال پارتنر شما ممکن است با سرعت دیوانه وار رانندگی کند یا بیش از حد الکل بنوشد یا تمام دارایی خود را در قمار از دست بدهد. چالش های زندگی با فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی شامل موارد زیر است:

نوسانات شدید خلقی
روابط ناپایدار
ترس از رها شدن
خودآزاری
مشکلات در هویت

تشخیص

تشخیص اختلال شخصیت مرزی، می‌تواند دشوار باشد، زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت بینشی نسبت به رفتار مخرب و الگوهای فکری خود ندارند و دوست ندارند در مورد آن نیز آگاه شوند. اگر شما یا کسی که می شناسید 5 مورد از موارد زیر را دارد به احتمال زیاد مبتلا به شخصیت مرزی هستید، البته تشخیص دقیق تنها زیر نظر روانشناس در جلسات مشاوره امکان پذیر است.

از رها شدن توسط دیگران به شدت می ترسید
احساسات شدید و قوی دارید ولی در طول روز بسیار تغییر می کند.
اغلب روابط را کاملاً عالی یا کاملاً بد می بینید. حد وسطی برای شما وجود ندارد.
رفتار تکانشی غیرقابل کنترل
انجام کارهایی که می تواند به شما آسیب برساند
خودآزاری که باعث می شود احساس بهتری پیدا کنید.
احساس خشم شدید مداوم که کنترل آن دشوار است
تجربه پارانویا یا گسستگی هنگام استرس شدید

عوارض

اختلال شخصیت مرزی می تواند به بسیاری از بخش های زندگی شما آسیب برساند. این می تواند بر روابط نزدیک، شغل، مدرسه، فعالیت های اجتماعی و دید شما از خودتان تأثیر منفی بگذارد.

نیمه رها کردن کارها بخصوص تحصیل
مشکلات حقوقی
روابط عاطفی پر از تعارض
خودازاری
حاملگی برنامه ریزی نشده، عفونت های مقاربتی و رفتارهای پرخطر دیگر
اقدام به خودکشی

اختلالات مرتبط

اختلال مرزی می تواند باعث اختلالات همزمان دیگر نیز بشود، این اختلالات شامل موارد زیر هستند:

سوء مصرف الکل
اختلال اضطراب فراگیر
دوقطبی
افسردگی
سوء استفاده از مواد مخدر
اختلال خوردن (بی اشتهایی یا پرخوری عصبی)
اختلالات شخصیت دیگری مانند اختلال شخصیت ضد اجتماعی

تفاوت اختلال شخصیت مرزی و دوقطبی

همان طور که گفته شد اختلال شخصیت مرزی شامل بی‌ثباتی در روابط بین فردی، عواطف و تکانشگری است. افراد مبتلا به این اختلال اغلب احساس پوچی و تنهایی می‌کنند و روابط بین فردی و عاطفی آن‌ها بسیار ناپایدار است. خودآزاری در شخصیت مرزی بیش تر رخ می دهد درحالی که فردی که درگیر دوقطبی است تنها در دوره افسردگی تمایل به افسردگی و خودآزاری پیدا می کند. تغییرات خلقی هم در اختلال مرزی سریع تر از فرد دوقطبی است. تشخیص دقیق و درمان مناسب این دو اختلال باید زیر نظر متخصص انجام شود.

اختلال شخصیت مرزی در زنان

اختلال مرزی در زنان بسیار بیش تر از مردان دیده می شود اما علت این امر چیست؟

علت این امر می تواند این باشد که زنان بیشتر برای کمک با پزشک یا متخصص بهداشت روان مشورت می‌کنند، که منجر به نرخ بالای تشخیص زنان مبتلا به اختلال مرزی می‌شود. علاوه بر این به نظر می رسد که سوء استفاده جنسی در اختلال شخصیت مرزی نقش زیادی دارد. از آنجایی که متاسفانه زنان بیشتر احتمال دارد که آزار جنسی را تحمل کنند، اختلال مرزی نیز در آنان بیش تر است. (منبع)

درمان

برخلاف تصور غلطی که بسیاری از افراد دارند اختلال شخصیت مرزی کاملا قابل درمان است. بسیاری از درمان‌ها امروزه به عنوان درمان مؤثر این اختلال معرفی شده اند. از جمله رفتار درمانی دیالکتیکی (Dialectical behavior therapy)، درمان مبتنی بر ذهنی سازی (MBT)، و روان درمانی متمرکز بر انتقال (TFP).

درمان اختلال مرزی با شکستن الگوهای ناکارآمد تفکر و احساس انجام می شود تا تعادل عاطفی فرد بهتر حفظ شود. گاهی اوقات مشاوران و روانشناسان ممکن است دارو را به عنوان بخشی از یک برنامه مراقبتی پیشنهاد کنند.

رفتار درمانی دیالکتیکی

این درمان نوعی درمان شناختی- رفتاری است. با این روش فرد در زمینه های زیر روند بهبودی را مشاهده می کند:

مهارت‌ ذهن آگاهی: تمرکز بر لحظه حال
مهارت‌تحمل پریشانی: یادگیری روش‌هایی برای تحمل احساسات ناخوشایند بدون خود زنی و رفتارهای نامناسب و آسیب زا دیگر
مهارت‌ تنظیم هیجانات: یادگیری راه‌های سالم برای شناسایی، نامگذاری و مدیریت هیجانات شدید.
مهارت‌ بین فردی موثر: یادگیری نحوه برقراری و حفظ روابط سالم با دیگران.

در جلسات رفتار درمانی دیالکتیکی درمانگر به فرد کمک می‌کند تا مشکلات خاص خود را شناسایی و حل کند.

درمان مبتنی بر ذهنی سازی

این درمان بر ذهنی‌سازی متمرکز است، یعنی باور دارد این افراد در توانایی درک و تفسیر افکار، احساسات و انگیزه‌های خود و دیگران، دچار مشکل هستند. این درمان مزایای زیر را به همراه دارد:

اثربخشی بالا: مطالعات نشان داده‌اند که این روش در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا بسیار موثر است.
رویکرد جامع: این رویکرد به تمام جنبه‌های اختلال می‌پردازد و یک رویکرد جامع برای درمان ارائه می‌دهد.
انعطاف‌پذیری: علاوه بر موارد ذکر شده، می‌تواند برای افراد با سطوح مختلف شدت بیماری و در محیط‌های درمانی مختلف به کار گرفته شود.

روان درمانی متمرکز بر انتقال

این درمان بر این باور است که الگوهای روابط بین فردی ناسالم در کودکی شکل می‌گیرند و در بزرگسالی تکرار می‌شوند این روشد مزایای زیر را به دنبال دارد:

تقویت احساس امنیت
کاهش رفتارهای خودآزاری
بهبود مهارت‌های بین فردی
تغییر الگوهای ذهنی

داروی اختلال شخصیت مرزی

در دارو درمانی اختلال شخصیت مرزی دارو های زیر استفاده می شود:

داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد روان پریشی
داروهای تثبیت‌کننده خلق: کاهش نوسانات خلقی
بنزودیازپین‌ها:درمان کوتاه‌مدت اضطراب شدید و اختلالات خواب (منبع)

اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائم اختلال شخصیت مرزی را دارید، حتما به یک روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید. تشخیص دقیق و درمان مناسب، کلید بهبودی و کیفیت زندگی بهتر است.

حتما دقت کنید که مصرف داروباید زیر نظر روانپزشک انجام شود، دوز دارو و دفعات مصرف دارو بسیار مهم است و بدون هماهنگی با دکتر متخصص نباید تغییر کند و قطع ناگهانی آن ها عوارض شدیدتری را در پی دارد. در صورتی که احساس می کند دوز و میزان دارو باید تغییر کند حتما با روانپزشک صحبت کنید.

مرکز مشاوره ستاره ایرانیان

با درمان مناسب، اختلال هذیانی بهبود قابل توجهی پیدا می کند. مرکز مشاوره ستاره ایرانیان با محیط درمانی مناسب، برنامه درمانی جامع، هزینه های مناسب و تیم درمانی با تجربه شامل روانشناسان، روانپزشکان و سایر متخصصان می‌تواند به بهبود نتایج درمان کمک کند.
مدت زمان بهبودی به عوامل مختلفی مانند شدت بیماری، نوع درمان و همکاری بیمار با مشاور بستگی دارد. همکاری نزدیک با مشاور برای موفقیت درمان بسیار مهم است. مرکز ستاره ایرانیان در درمان اختلال هذیانی از دو درمان موثر بر اساس به روز ترین روش های روز دنیا استفاده می کند.