زایمان پدیده ای طبیعی است و اگر اتفاق غیرمعمولی در جریان آن بوجود نیاید، برای مادر و جنین خطری ندارد و در اکثر موارد فرآیند زایمان روند طبیعی خود را با سهولت طی می کند.
اما بعضی از اوقات زایمان با پیچیدگی ها و سختی هایی همگام می شود و این پیچیدگی ها می تواند مادر و نوزاد را تهدید به مرگ کند و یا آسیب هایی به مادر وارد کند که آسیب ها سبب اختلال در توانایی مادر برای مراقبت از بچه شود.
شاید به دلیل این گونه رخدادهای ناخوشایند باشد که ترس های مختلف همچون ترس از سقط جنین یا به دنیا آوردن نوزاد ناقص و یا ترس از دردهای زایمان، ترس از فرایند زایمان و ترس از مسئولیتهای مادری در زن باردار شکل گرفته و زن باردار در روزهای پایان بارداری مضطرب شده و به طور مبهمی از عمل زایمان ترس دارد.
قبل از بوجود آمدن علم پزشکی جدید، ترس از زایمان معمولا با اعتقادات و باورهای خرافی آمیخته بود و برای دور کردن این موجودات و باورهای خرافی که زن زائو را می ترساند کارهای مختلفی صورت می گرفت.
بقراط اولین فردی بود که اختلال روانی بعد از زایمان را شناسایی کرد اما به نظر می رسد آنچه را که او توصیف کرده اختلال دلیریوم پس از زایمان (جنون بعد از زایمان) بود که متفاوت از افسردگی بعد از زایمان است که در این مقاله به هر دوی آنها می پردازیم.
تجربه ی احساس غم شدید و خلق پایین در دوره ی بارداری یا بعد از زایمان می تواند علائم هشدار دهنده ی افسردگی بعد از زایمان باشد.
البته اکثر خانم ها به دلیل تغییرات هورمونی که در دوران بارداری در بدنشان اتفاق می افتد وهمینطور به دلیل تغییر ناگهانی سبک زندگیشان و بیشتر شدن مسئولیت هایشان ممکن است در روزهای اولیه بعد از زایمان دچار احساس غم و ترس و اضطراب شوند.
این اتفاق طبیعی است و زمان زیادی طول نمی کشد ولی اگر احساس غم و اندوه و دیگر نشانه های افسردگی بیش از دو هفته طول بکشد باید نسبت به این نشانه ها حساس شد و برای درمان آن اقدام کرد.
نشانه های اختلال افسردگی بعد از زایمان شبیه به نشانه های اختلال افسردگی است و همانطور که در اختلال افسردگی، فرد، غم شدیدی را تجربه می کند و از فعالیت های خود لذت نمی برد.
فرد مبتلا به اختلال افسردگی بعد از زایمان نیز چنین نشانه هایی را تجربه می کند، تحریک پذیری، احساس خشم و برانگیختگی شدید، گریه کردن یا بغض مداوم، احساس پوچی و بی انگیزگی، احساس گناه شدید، احساس بی ارزشی، از دست دادن اشتها و اختلال در خواب و در موارد شدید افکار خودکشی نیز از جمله نشانه های مشترک اختلال افسردگی و اختلال افسردگی بعد از زایمان است.
ترس از تنها ماندن با کودک، داشتن رویاهایی در مورد آسیب زدن به کودک خود، بی علاقگی به کودک و ناتوانی در مراقبت از کودک، نیز از جمله نشانه های اختصاصی اختلال افسردگی بعد از زایمان است.
جنون بعد از زایمان نشانه هایی بسیار شدیدتر و خطرناکتر از اختلال افسردگی بعد از زایمان دارد و ممکن است فرد بینش و قضاوت خود را از دست بدهد و ارتباطش با دنیای حقیقی قطع شود.
در افسردگی بعد از زایمان فرد فقط افکاری در مورد آسیب زدن به فرزندان خود دارد ولی فرد مبتلا به جنون زایمان فکر می کند که واقعا به فرزند خود آسیب زده است و یا اینکه ممکن است که این کار را انجام دهد ولی احتمال اینکه فرد مبتلا به اختلال افسردگی حقیقتا به فرزند خود آسیب وارد کند بسیار کم است.
فرد مبتلا به جنون بعد از زایمان ممکن است صداهایی را بشنود و یا تصاویری را ببیند که حقیقت ندارند و دیگران قادر به درک آن صداها و تصاویر نیستند ولی فرد مبتلا به اختلال افسردگی بعد از زایمان چنین نشانه هایی را ندارد.
عوامل متعددی در بروز این اختلال می تواند موثر باشد:
اضطراب های دوران بارداری، خستگی جسمی پس از زایمان، تغییرات هورمونی دوران بارداری، تلاش برای تطبیق عاطفی فرد با احساس مادر بودن، محرومیت از خواب و خواب نامنظم می توانند از دلایل افسردگی بعد از زایمان باشند.
دلایل دیگری نیز هستند که می توانند احتمال ابتلا به اختلال افسردگی بعد از زایمان را افزایش دهند، مانند:
زمانی که فردی مادر می شود انتظار اطرافیان و خود فرد این است که از تجربه ی مادر شدن خود خوشحال باشد، لذت ببرد و فرزندش را دوست داشته باشد.
ولی فردی که دچار اختلال افسردگی بعد از زایمان شده باشد چنین احساسی ندارد و حتی ممکن است نه تنها فرزند خود را دوست نداشته باشد بلکه احساس بدی هم نسبت به او داشته باشد و یا احساس کند که از فرزند خود بیزار است.
در چنین شرایطی ممکن است فرد به دلیل داشتن چنین احساسی نسبت به فرزندنش، خود را سرزنش کند و دچار احساس گناه شدیدی شود ولی باید بدانید که این احساس نوعی اختلال است و شما در بروز چنین احساسی مقصر نیستید.
بنابراین باید از سرزنش کردن خودتان خودداری کنید و سعی کنید در جهت بهبود شرایط روانیتان به خودتان کمک کنید.
به خصوص اگر بتوانید با فردی که به تازگی زایمان کرده و شرایطی مشابه شما دارد صحبت کنید نتایج بسیار خوبی را دریافت می کنید، صحبت کردن با شخصی که مانند شماست باعث می شود که در بیان احساستتان راحت تر باشید.
ترس از قضاوت شدن ندارید و همچنین احساس می کنید که فرد مقابل بیشتر از هر شخصی شما را درک می کند، به علاوه احساس اینکه تنها شما نیسیتد که چنین شرایطی دارید باعث می شود که از بار روانی منفی که در حال تجربه ی آن هستید کم شود.
بنابراین کمتر احساس گناه می کنید و بیشتر انگیزه پیدا می کنید که برای درمانتان اقدام کنید.
علت یابی در بکار بردن نوع درمان بسیار اهمیت دارد، اگر علت ژنتیکی و به هم خوردن تعادل هورمونی باشد، دارو درمانی می تواند بهترین روش درمانی باشد.
گاهی نیز علت بروز اختلال افسردگی بعد از زایمان شرایط محیطی فرد است که در اینصورت گفتار درمانی و درمان میان فردی توسط مشاور خانواده و یا زوج درمانگر می تواند گزینه ی بسیار مناسبی باشد.
درمان شناختی – رفتاری نیز یکی از رویکردهای درمانی بسیار موفق در درمان اختلال افسردگی است.
البته تشخیص علت بروز این اختلال بر عهده ی متخصص است.
بنابراین بهتر است در ابتدا فرد به روانشناس مراجعه کند و روانشناس با ارزیابی بالینی و بررسی تخصصی شرایط می تواند علت را پیدا کند و در نتیجه بهترین روش درمانی را اتخاذ کند و اگر لازم باشد فرد را به روانپزشک و یا زوج درمانگر ارجاع می دهد.
لازم به ذکر است که معمولا در درمان افسردگی مخصوصا افسردگی های شدید، بکار بردن تنها یک روش درمانی کافی نمی باشد و معمولا ترجیح این است فرد در کنار مصرف قرص های ضد افسردگی، روان درمانی هم نیز دریافت کند تا بتواند نتایج مطلوب و پایداری را تجربه کند.
تحقیقات بسیاری نشان می دهد که اکثریت افرادی که افسردگی بعد از زایمان را تجربه می کنند بعد از مدتی به صورت خود بخودی بهبود پیدا می کنند.
ولی ممکن است که به دست آوردن مجدد سلامت روانی فرد مدت طولانی طی بکشد و همین امر باعث شود که هم مادر و هم کودک در طی این مدت آسیب های زیادی را ببینند.
علی الخصوص اینکه سالهای اولیه ی زندگی برای هر کودک از اهمیت زیادی برخوردار است و کودک درسنین ابتدایی از نظر روانی نیاز زیادی به دریافت توجه ازمادر دارد و اگر این توجه مورد نیاز را از مادر خود دریافت نکند.
در سالهای آتی دچار مشکلات فراوانی خواهد شد، با این تفاسیر بهتر هست که فرد مبتلا هر چه سریعتر برای درمان خود اقدام کند و شرایط روانی خود را بهبود ببخشد.
اگر احساس می کنید که دچار افسردگی بعد از زایمان هستد و یا شخصی در خانواده شما مبتلا به این اختلال است و قصد دارید به او کمک کنید، می توانید از تجربه ی مشاوران ما در مرکز مشاوره ستاره ایرانیان بهره مند شوید.
مرکز مشاوره ستاره ایرانیان با داشتن مشاورانی با تجربه و متخصص در زمینه ی افسردگی بعد از زایمان به شما عزیزان کمک خواهد کرد.
2 Comments
باسلام من ۲سال پیش رژیم گرفتم بعداز ۶ماه دچار ریزش مو شدم
۱سال بعدش هم خیلی حالم بد میشه مخصوصا موقع غذاخوردن استرس شدید و دلشوره و فشار عصبی میاد سراغم وزوز گوش بیشتر موقع خواب وعصبی شدن و گریه و بی قراری و ترس میاد سراغم آزمایش دادم کم کاری تیروئید دارم قرص مصرف میکنم، گاهی چربی میشه ۳۰۰ با اینکه خیلی رعایت میکنم فشارم از ناراحتی بیمورد بالا میره چیکار کنم به کجا پناه ببرم لطفا کمکم کنید.
سلام به شما دوست عزیز
در این مورد نیاز است که شما حتما به متخصص داخلی و متخصص تغذیه مراجعه داشته باشید تا شرایط بدنی شما به صورت دقیق بررسی شود و در این مسیر به شما کمک شود تا بتوانید شرایط جسمی بهتری را تجربه کنید .