نیکتوفوبیا (ترس از تاریکی در بزرگسالان)
ممکن است همه ی ما ترس از تاریکی را در کودکی و زمان های دور تجربه کرده باشیم اما این ترس در نوجوانی و بزرگسالی غیر طبیعی است. در واقع نیکتوفوبیا، ترس از تاریکی در بزرگسالان است که در طی آن حین قرار گرفتن در تاریکی احساس تنش و اضطراب می کنند. در ادامه به بررسی بیشتر نیکتوفوبیا می پردازیم.
لغت نیکتوفوبیا برگرفته از دو کلمه ی یونانی است.(nyktos) به معنای شب و (phobia) به معنی ترس. طی تحقیقات انجام شده عدم نور و تاریکی شب موجب ترشح هورمونی می شود که اضطراب و ترس را تشدید می کند. البته بعضی از افراد قادرند این حجم از اضطراب را آرام کنند و به مقابله با آن بپردازند. ترس از تاریکی مانند بسیاری از فوبیاهای دیگر ترسی بازدارنده است و ممکن است باعث شود فرد برای انجام کارهای ضروری و روزمره مانند رفتن به داخل جامعه نیز خودداری کند.
علائم فوبیای تاریکی یا همان نیکتوفوبیا تا حدود زیادی به فوبیاهای دیگر شباهت دارد. افراد مبتلا به نیکتوفوبیا هستند هنگام قرار گرفتن در تاریکی ترس بسیار شدیدی را تجربه می کنند. نیکتوفوبیا در بعضی مواقع موجب می شود که فرد از شدت ترس و اضطراب به خود آسیب برساند.
نیکتوفوبیا در کودکان بین سنین 3 تا 6 سالگی ظهور می کند. البته ترس از تاریکی در این سنین امری طبیعی به نظر می رسد و در واقع این ترس بخشی از مرحله رشد کودک است. در این سنین کودکان نسبت به ارواح و هیولاهای خیالی وحشت دارند و گمان می کنند به محض تاریک شدن هوا هیولاها و ارواح به سمت آن ها می آیند.
به همین علت است که بیشتر آن ها از تنهایی خوابیدن وحشت دارند و با بودن در کنار پدرو مادر احساس امنیت می کنند.
روشن کردن چراغ خواب در اتاق کودک می تواند به بهبود این ترس کمک می کند. اگر ترس از تاریکی در کودک درمان نشود به معضلی بزرگ تبدیل شده و تا بزرگسالی با فرد همراه است. در این صورت فرد مبتلا به نیکتوفوبیا می ماند.
بعضی از کودکان وقتی می بینند والدینشان از موضوعی وحشت دارند به طور طبیعی می آموزند که آن ها نیز نسبت به آن مسئله مضطرب باشند.
برخی از والدین نسبت به فرزندان خود شدیدا کنترل گر و سخت گیر هستند در نتیجه آن ها به والدین وابستگی بیش از اندازه پیدا می کنند و به اختلال اضطراب فراگیر نیز مبتلا خواهند شد.
تجربه کردن اتفاقات استرس زا ممکن است افراد را به انواع فوبیا مبتلا کند.
ژنتیک: ژنتیک در ابتلا به انواع فوبیا موثر است. به همین دلیل برخی از افراد نسبت به سایرین بیشتر در معرض ابتلا به فوبیا قرار دارند.
در بعضی مواقع ممکن است نیکتوفوبیا با نوعی از انواع اختلالات خواب به عنوان مثال بی خوابی(insomnia)همراه باشد.
مطالعه ای بر دانشجویان یک دانشگاه که به بی خوابی مبتلا بودند انجام شد و در آخر نتایج نشان کمی داد که نیمی از آنها نسبت به تاریکی وحشت دارند. محققان حین تاریکی و روشنایی پاسخ آن ها به محرک را بررسی کرده اند. بیشتر این افراد با شنیدن کوچکترین صدا وحشت زده می شوند.
برای افرادی که از بیماری نیکتوفوبیا رنج می برند روش هایی ارائه می شود که شامل درمان کامل توسط یک روانشناس و بهبود سبک زندگی است. البته روش هایی هم در محیط زندگی تجویز می شود که با انجام آنها، فرد چندین قدم به درمان نزدیک خواهد شد. روش هایی از قبیل:
این تکنیک شامل تصور هر قسمت از بدن به صورت جداگانه در حال ریلکسیشن است. این تمرین ها ناخودآگاه به بدن کمک می کند هنگامی که در تاریکی قرار گرفتید اضطراب کمتری داشته باشید. اگر با انجام این تمرین ها نیز حال بهتری پیدا نکردید بهتر است هرچه سریعتر به یک روانشناس مراجعه کنید.
برای درمان ترس از تاریکی روش های موثر و متداولی پیشنهاد می شود. روش هایی از قبیل:
در این روش روانشناس با گفتمان و صحبت کردن در مورد این اختلال و پرداختن به جزئیات آن تلاش می کند فرد را در جهت از بین بردن این ترس یاری کند. علاوه بر آن فرد باید افکار مزاحم خود حین مواجهه با تاریکی را تبیین کند تا روانشناس راه حل درست مقابله با آن را ارائه نماید.
مواجهه درمانی توسط بسیاری از روان شناسان برای مقابله با انواع فوبیا تجویز می شود. این رو شامل حساسیت زدایی تدریجی و در واقع مواجه شدن با محرک(تاریکی)است پس از گذشت مدتی ترس فرد از تاریکی کاهش خواهد یافت.
برای افرادی که خواب خوبی ندارند و اضطراب و تشویش مانع خواب راحت آنهاست ممکن است به صلاح دید روان درمانگر تحت نظر داروهایی تجویز شود. البته این داروها فقط به صورت مقطعی قادرند تا حدودی به شما کمک کنند و به حل شدن مشکل اصلی کمکی نخواهند کرد. برای این افراد روند درمان باید به صورت ادامه روان درمانی+ دارودرمانی توامان باشد و مصرف صرف دارو درمانی قطعا شما را به نتیجه نخواهد رساند.
نیکتوفوبیا نوعی فوبیاست که طی آن فرد از تاریکی ترسی غیر معقول و شدید دارد. این ترس نیز مانند بسیاری از ترس های دیگر ناتوان کننده به نظر می آید و ممکن است حتی نیازهای اولیه فرد نظیر خواب را مختل کند. با شروع درمان هرچه سریعتر خود می توانید کمک بسیاری به روند درمان خود کنید.