مواجهه درمانی چگونه کار می کند؟

وقتی افراد به دلیل ترس، فوبیا یا خاطره آسیب زا دچار اضطراب می شوند، اغلب از هر چیزی که ترس یا اضطراب را به آن ها یادآوری می کند اجتناب می کنند. این اجتناب باعث تسکین موقت می شود اما ترس آن ها درمان نمی شود. در برخی موارد، اجتناب در واقع می‌تواند اوضاع را بدتر کند و قدرت بیشتری به ترس بدهد.

مواجهه درمانی برای کاهش احساسات غیرمنطقی که شخص به یک شی یا موقعیت دارد و با هدف قرار گرفتن ایمن در معرض جنبه های مختلف آن ترس طراحی شده است.

برای مثال، در درمان فردی که از عنکبوت می ترسد درمانگر ممکن است ابتدا از فرد بخواهد که یک عنکبوت را در ذهن خود تصویر کند. این ممکن است  چندین جلسه طول کشد که در آن درمانگر از فرد می‌خواهد صحنه‌های بیش تری را با عنکبوت تصور کند، در همان زمان مشاور راه هایی برای مقابله و کنترل اضطراب به فرد می آموزد. هنگامی که پاسخ اضطراب کاهش می یابد، درمانگر ممکن است با قرار دادن یک عنکبوت در انتهای اتاق شروع کند و در آخر به قرار دادن عنکبوت در دست فرد منجر شود.

تاریخچه

مواجهه درمانی از کار رفتارشناسانی مانند ایوان پاولوف و جان واتسون در اوایل دهه 1900 سرچشمه گرفت. ریشه هایی در اصول شرطی سازی کلاسیک پاولوف دارد. احتمالاً معروف‌ترین نمونه شرطی‌سازی کلاسیک، آزمایش سگ پاولوف است که در آن او سگی را آموزش داد تا با صدای زنگ، بزاق ترشح کند.

در سال 1924، مری کاور جونز، رفتارشناس، با مطالعات خود در مورد شرطی‌سازی متقابل، به مواجهه درمانی نزدیک‌تر شد و فرآیند تغییر یک پاسخ ناخواسته و آموخته‌شده به یک پاسخ آموخته‌شده مطلوب‌تر را کشف کرد. کاور جونز از غذای راحت و تجربیات لذت بخش استفاده کرد تا به تدریج ترس یک پسر بچه از خرگوش را از بین ببرد.

سال‌ها بعد، در سال 1958، جوزف ولپ، رفتارشناس، حساسیت زدایی سیستماتیک را توسعه داد، تکنیکی که در آن آموزش آرامش، سلسله مراتب اضطراب (فهرست کردن محرک‌های ایجاد اضطراب از بیشتر به حداقل) و قرار گرفتن در معرض برای کاهش حساسیت فرد نسبت به موقعیت‌هایی که از آن می‌ترسد استفاده می‌شود. سپس در دهه 1970، استنلی راچمن در حین کار با افرادی که وسواس و اجبار را تجربه می کردند، پیشگیری از مواجهه و پاسخ را توسعه داد. در این روش، افراد تشویق می شدند تا افکار وسواسی را تداعی کنند.

در طول 30 سال گذشته، مواجهه درمانی به گسترش خود ادامه داده است و امروزه از تکنیک پیشگیری از پاسخ (ERP) و هم حساسیت زدایی سیستماتیک استفاده می شود.

چه تکنیک هایی در مواجهه درمانی استفاده می شود؟

مواجهه درمانی از روش های مختلفی برای حمایت از کاهش پاسخ های هیجانی نگران کننده استفاده می کند. مواجهه درمانگران ارزیابی هایی را انجام خواهند داد تا مشخص کنند چه ترکیبی از تکنیک ها مؤثرتر است.

انواع مواجهه:

• قرار گرفتن خیالی: در این نوع مواجهه، از فرد در حال درمان خواسته می شود تا در ذهن خود  با آن مقابله کند. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به آگورافوبیا، ترس از مکان های شلوغ، ممکن است تصور کند در یک مرکز خرید شلوغ ایستاده است.
• مشاهده مستقیم: هنگام استفاده از این نوع درمان، فرد در معرض اشیا و سناریوهای واقعی قرار می گیرد. برای مثال، فردی که ترس از پرواز دارد ممکن است به فرودگاه برود و پرواز هواپیما را تماشا کند.
• قرار گرفتن در معرض واقعیت مجازی: این نوع درمان عناصری از دو حالت تخیلی و درونی را با هم ترکیب می کند به طوری که فرد در موقعیت هایی قرار می گیرد که واقعی به نظر می رسند اما در واقع ساختگی هستند. به عنوان مثال، شخصی که ترس از ارتفاع دارد (آکروفوبیا) ممکن است در شبیه سازی مجازی در مورد بالا رفتن از یک ساختمان قرار بگیرد.

تکنیک های درمان مواجهه خاص:

• حساسیت زدایی سیستماتیک: این تکنیک شامل آموزش تمدد اعصاب، ایجاد یک سلسله مراتب اضطراب و قرار گرفتن تدریجی در معرض مورد یا موقعیت ترسناک است. تمرین تمدد اعصاب ممکن است شامل آرام سازی پیشرونده عضلانی، مناظر و صداهای آرام بخش یا تصاویر هدایت شده باشد. سلسله مراتب اضطراب از مقیاسی برای ایجاد لیستی از رویدادهای اضطراب آور در مقیاس 0-100 استفاده می کند. سپس در طی مواجهه تدریجی با آیتم های رتبه بندی شده، از تکنیک های آرام سازی آموخته شده برای کاهش استرس و اضطراب استفاده می شود.
• قرار گرفتن در معرض درجه بندی: این تکنیک مشابه حساسیت زدایی سیستماتیک است، اما استفاده از تکنیک های آرام سازی را یکپارچه نمی کند. در این تکنیک، قرار گرفتن در معرض ترس می تواند واقعی یا خیالی باشد. فرد برای مدت طولانی به شدت در معرض رویدادهای اضطراب آور قرار می گیرد. این درمان معمولاً تا زمانی انجام می شود که اضطراب به طور قابل توجهی کاهش یابد.
• درمان مواجهه طولانی مدت ( PE ) : این تکنیک که در مسائل مربوط به تروما موثر است، شبیه روش قبلی است اما شامل آموزش روانی و پردازش شناختی نیز می باشد.
• پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP): یک تکنیک موثر برای افرادی که وسواس و اجبار را تجربه می کنند، پیشگیری از مواجهه و پاسخ است که برای تضعیف پیوند میان وسواس و اجبار عمل می کند.

تکنیک های تکمیلی:

• بازسازی شناختی: بسیاری از درمانگران تکنیک های مواجهه درمانی را با درمان شناختی ترکیب می کنند تا پیشرفت بیشتر را تقویت کنند. درمانگران کمک می کنند تا فرد الگوهای فکری معیوب را که ترس یا فوبیا را حفظ می کند، اصلاح کنند.
• داروها: داروهای روانگردان مانند داروهای ضد افسردگی و بنزودیازپین ها در کاهش علائم بیولوژیکی اضطراب موثر هستند. با این حال، در بیشتر موارد، ترکیبی از درمان دارویی و مواجهه درمانی توصیه می شود.

چه اختلالاتی با مواجهه درمانی درمان می شوند؟

تعداد زیادی از مشکلات سلامت روان را می توان با مواجهه درمانی درمان کرد. بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب و مسائل مربوط به تروما، مواجهه درمانی را مفید می دانند. مواجهه درمانی در اختلالات زیر مفید می باشد اما به آن ها محدود نمی شود:

• فوبیاها
• اضطراب اجتماعی
• اضطراب عمومی
• استرس پس از سانحه (PTSD)
• مسائل مربوط به اضطراب وسواسی جبری (OCD)
• استرس حاد یا سایر مسائل مربوط به تروما
• موارد وحشت زدگی

مواجهه درمانی چقدر موثر است؟

مزایای مواجهه درمانی به خوبی ثابت شده است و بسیاری از مطالعات از مواجهه درمانی به عنوان بهترین درمان برای چندین اختلال سلامت روان نام می برند.

• مطالعه‌ای در سال 2012 که در مجله تحقیقات و توسعه توانبخشی منتشر شد، درمان مواجهه طولانی مدت ( PE )  را به عنوان درمانی طلایی برای استرس پس از سانحه، به‌ویژه برای ترومای سربازان ذکر کرده است.
• بر اساس گزارش بنیاد بین المللی OCD، از هر 10 نفر افراد مبتلا به وسواس، 7 نفر زمانی که در ترکیبی از مواجهه درمانی، پیشگیری از پاسخ (ERP) و بازسازی شناختی شرکت می کنند، 60 تا 80 درصد کاهش علائم نگران کننده را تجربه می کنند.
• طبق مقاله‌ای که در سال 2011 که در Psychiatric Times منتشر شد، بررسی افرادی که در مطالعات مواجهه درمانی شرکت کردند، نتایج مثبتی را پس از درمان، تقریباً چهار سال پس از درمان، گزارش داد. 90 درصد از شرکت کنندگان اضطراب خود را کاهش یافته گزارش کردند و 65 درصد از شرکت کنندگان دیگر فوبیای خاص خود را تجربه نمی کردند.

نگرانی ها و محدودیت ها

اگرچه تحقیقات زیادی برای حمایت از اثربخشی مواجهه درمانی وجود دارد، اما برخی از محدودیت های قابل توجه در درمان وجود دارد. منابع گزارش می دهند که علی رغم میزان موفقیت مواجهه درمانی، بسیاری از مشاوران و درمانگران حرفه ای آن را اجرا نمی کنند. برخی حدس می زنند که این به این دلیل است که در دسترس بودن آموزش های تخصصی محدود است. اعتقاد به اینکه مواجهه درمانی ممکن است شرایط را بدتر کند ممکن است بسیاری از متخصصان را از استفاده از آن باز دارد.

به گفته مارک فافر مواجهه درمانی کار دشواری است که باعث می شود افراد چیزهایی را احساس کنند که برای اجتناب از آن ها سخت تلاش کرده اند. به همین دلیل، اگر به درستی اجرا نشود، اثرات مثبت مواجهه درمانی ممکن است کاهش یابد. به همین دلیل است که حتی اگر احساس بهتری داشته باشید، مهم است که در درمان تا حد زیادی شرکت کنید و از نظر درمانگر آموزش دیده پیروی کنید. برای بسیاری از افراد، اثرات مواجهه درمانی پایدار است و تحقیقات همچنان از اثربخشی آن برای درمان اضطراب، فوبیا، وسواس و بسیاری دیگر از اختلالات حمایت می کند.

منابع:

1. رفتار درمانی شناختی. (دوم). در بنیاد بین المللی OCD. بازیابی شده در 19 ژانویه 2015، از http://iocdf.org/about-ocd/treatment/cbt
2. Comer, RJ (2001). روانشناسی غیرطبیعی (چاپ چهارم، صص 143-168). نیویورک، نیویورک: ناشران ورث.
3. کوری، جی (2009). نظریه و عمل مشاوره و روان درمانی (چاپ هشتم، ص 245-248). بلمونت، کالیفرنیا: تامسون بروکس/کول.
4. مواجهه و پیشگیری از واکنش برای اختلال وسواس فکری-اجباری. (2013). در بخش 12 انجمن روانشناسی آمریکا. برگرفته از http://www.div12.org/psychological-treatments/treatments/exposure-and-response-prevention-for-obsessive-compulsive-disorder/
5. مواجهه درمانی برای فوبیای خاص (2013). در بخش 12 انجمن روانشناسی آمریکا. برگرفته از http://www.div12.org/psychological-treatments/treatments/exposure-therapies-for-specific-phobias/
6. Kaplan، JS و Tolin، DF (2011، 6 سپتامبر). مواجهه درمانی برای اختلالات اضطرابی. در زمان روانپزشکی. برگرفته از http://www.psychiatrictimes.com/anxiety/exposure-therapy-anxiety-disorders
7. Kassin, S. (1998). روانشناسی (چاپ دوم، ص 657-660). رودخانه فوقانی زین، نیوجرسی: سالن پرنتیس.
8. لبرون، ن. (2011، 20 اکتبر). مواجهه درمانی زن را از فوبیا استفراغ نجات می دهد. در ABC News. برگرفته از http://abcnews.go.com/Health/MindMoodResourceCenter/exposure-therapy-rescues-woman-vomit-phobia/story?id=1476421
9. Porter، RS، Kaplan، JL، & Homeier، BP (Eds.). (2009). اختلالات اضطرابی. In The Merck Manual Home Health Handbook (ویرایش سوم، صفحات 853-862). وست پوینت، PA: Merck & Co
10. راوچ، س، افتخاری، ع.، و روزک، جی (2012). مروری بر مواجهه درمانی: یک استاندارد طلایی برای درمان PTSD [نسخه الکترونیکی]. مجله پژوهش و توسعه توانبخشی، 49 (5)، 679-688. doi:10.1682/JRRD.2011.08.0152
11. مواجهه درمانی چیست؟ (2013). در بخش 12 انجمن روانشناسی آمریکا. برگرفته از http://www.div12.org/sites/default/files/WhatIsExposureTherapy.pdf