محققان با استفاده از ترکیبی از هوش مصنوعی و تکنولوژی اسکن مغزی راهی برای از بین بردن ترس های خاص از مغز کشف کرده اند. تکنیک های آنها که در چاپ مقدماتی مجله رفتار نوع بشر منتشر شده است میتواند منجر به روش درمانی جدیدی برای بیماران دارای اختلالاتی مانند اختلال استرس پس از وقوع سانحه (PTSD) و فوبیا شود.
از هر 14 نفر، 1 نفر دچار احتلالات مرتبط با ترس می شود و فشار قابل توجهی را در جریان خدمات سلامت روان به بار می آورد. در حال حاضر، رویکرد متداول اینست که این بیماران تحت درمان های انزاجاری قرار بگیرند. در این درمان ها بیمار با انچه می ترسد روبرو می شود به امید انکه وی یاد بگیرد که که انچه از ان می ترسد اسیب رسان و خطرناک نیست. اما، این درمان ذاتاً ناخوشایند است و بسیاری از افراد تمایلی به ادامه دادن آن ندارند. اکنون، تیمی نوروساینس از دانشگاه کمبریج، ژاپن و آمریکا روشی را به کار می برند که در ان حافظه ترس از چیزی به صورت ناهوشیار از مغز پاک می شود.
این تیم روشی برای خواندن و شناسایی حافظه ترس، تکنیک جدیدی را به نام “نوروفیدبک رمزگذاری شده” ایجاد کردند. در این تکنیک از اسکن مغزی استفاده شد برای پایش فعالیت مغز و شناسایی الگوهای پیچیدۀ فعل و انفعالات عصبی که تظاهرات مربوط به حافظه ترس را ایجاد می کنند. در آزمایشی، حافظه ترس را در 17 فرد داوطلب سالم ایجاد کردند، از طریق اجرای شوک الکتریکی مختصر هنگام دیدن تصاویر رایانه ای. پس از شناسایی الگوها، محققان حافظه ترس را با پاداش دهی هنگام دیدن همان تصاویر جایگرین کردند.
بیشتر بخوانید
روشی برای انگشت نگاری مغز
دکتر بن سیمور عضو انجمن مهندسی دانشگاه کمبریج یکی از پدیدآورندگان این مطالعه است. وی به تشریح فرآیند آن پرداخت: “روشی که اطلاعات در مغز بازنمایی می شوند بسیار پیچیده است اما امروزه؛ با استفاده از روش های بازشناسی تصاویر هوش مصنوعی می توانیم جنبه هایی از محتوای اطلاعات را شناسایی کنیم. زمانی که ما حافظه ترس متوسط را در مغز تحریک کردیم، توانستیم روش صحیح و سریع خواندن آن را با استفاده از الگوریتم Al به وجود آوریم. چالش بعدی این بود که روشی را برای کاهش یا حذف حافظه ترس بیابیم بدون هر گونه فراخواندن آگاهانه آن.”
وی هم چنین افزود:
“ما متوجه شدیم که حتی زمانی که بیماران در حال یک استراحت ساده بودند، امکان مشاهده زمان های محدودی وجود دارد که در آن الگوهای فعالیت نوسانی مغز که دارای ویژگی هایی جزئی از حافظه خاص ترس می باشند وجود دارد؛ اگرچه داوطلبان نسبت به آن ناهوشیار بودند. از انجایی که می توانستیم این الگوها را به سرعت رمزگردانی کنیم، تصمیم گرفتیم هر بار که به این ویژگی های حافظه دست یافتیم به افراد داوطلب پاداشی حتی مقدار پول کمی اهدا کنیم.”
این تیم تحقیقاتی اجرای روش مذکور را در طی سه روز تکرار کردند. به داوطلبان گفته شد که کسب پاداش مادی آنها به فعالیت مغزشان بستگی دارد؛ اما آنها چیزی از نحوۀ افزایش فعالیت مغزی نمی دانستند. محققان با امیدوار بودند که حافظه ترس به طور تدریجی و ناخودآگاه کنترل شود از طریق ارتباط دادن الگوهای فعالیت مغزی مرتبط با همان شوک الکتریکی و همزمان کردن ان با یک پاداش.
بر اساس دکتر محقق در این پروژه (ای کویزومی از مؤسسه تحقیقات بین المللی ارتباطات از راه دور پیشرفته،کیوتو و مرکز اطلاعات و شبکه های عصبی؛ اوساکا):”در واقع، ویژگی های حافظه که از قبل با انتظار شوک دردناک سازگار شده بود؛ اینک در عوض برای رخ دادن رویدادی مثبت مجدداً برنامه نویسی و آماده می شود.
بنابراین، این تیم واکنش های فرد را نسبت به تصاویری که قبلا با شوک همراه بودند مورد بررسی قرار داد و می خواست ببیند که ایا تغییری صورت گرفته یا نه.
وی ادامه داد:”به طور قابل ملاحظه ای، ما دیگر واکنش های عصبی مانند لرزش در ترس معمولی را مشاهده نکردیم. و نتوانستیم فعالیت فزاینده ای را در آمیگدال، به عنوان مرکز ترس در مغز، بازشناسی کنیم. این بدان معنا نیست که ما قادر به کاهش حافظه ترس داوطلبان بدون هیچگونه تجربه آگاهانه آنها از فرآیند حافظه ترس نیستیم”.
اگرچه در این مطالعه ابتدایی، اندازه نمونه نسبتاً کوچک است اما این تیم امیدوارند که این تکنیک می تواند کاهش حافظه ترس را با درمان کلینیکی بیماران مبتلا به انواع فوبیا یا PTSD را نشان دهد. دکتر سیمور اضافه می کند” با استفاده از این تکنیک نیاز به تأسیس مجموعه ای از اطلاعات کدگذاری شده مغزی برای موارد گوناگونی داریم که افراد ممکن است با گفتن عنکبوت دچار ترس مزمن شوند. بنابراین، ” در اصل، بیماران باید جلسات منظمی از نوروفیدبک رمزگذاری شده را برای از بین بردن تدریجی واکنش ترس نسبت به این راه اندازه های حافظه داشته باشند”.
چنین درمانی باید مزایای عمده ای بیش از روش های مبتنی بر داروهای سنتی داشته باشد. همچنین بیماران از استرس مرتبط با شرایط درمان ها و هر گونه اثرات جانبی ناشی از داروها اجتناب می کنند.
منبع:مقالات کانون مشاوران ایران