نشانگان اختلال خفیف شناختی (MCI)
نشانگان اختلال خفیف شناختی، مرحله میانی است که بین تغییرات شناختی طبیعی وابسته به سن و نشانه های جدی که زوال عقل را نشان می دهند، قرار دارد. MCI می تواند شامل مشکلاتی در حافظه،زبان، فکر کردن و قضاوت شود،که این نسبت به مشکلاتی که تغییرات طبیعی وابسته به سن بوجود می آورد جدی تر است، اما مرزبین MCI و تغییرات طبیعی وابسته به سن به وضوح مشخص نیست. برای مثال
اینکه با افزایش سن یادآوری نام بعضی از افراد برایتان مشکل باشد تاحدی طبیعی است. اما فراموش کردن نام افراد خانواده و دوستان صمیمی و حتیناتوانی در یادآوری آن ها بعد از مدتی، چیز طبیعی نخواهد بود.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
روش های تقویت حافظه
اگر شما اختلال خفیف شناختی دارید، خود شما و خانواده و دوستان صمیمیتان احتمالا از کاهش حافظه یا فعالیت ذهنی شما آگاه اند. اما بر خلاف افرادی که زوال عقلی کامل دارند،شما هنوز قادر به انجام فعالیت های روزانه زندگیتان بدون اتکا به دیگران هستید.
با اینکه افراد مبتلا به MCI سرانجام به آلزایمر یا گونه های دیگری از زوال عقل مبتلا می شوند، اما این به معنی چاره ناپذیر بودن آن نیست. بعضی از افرادی که مبتلا به MCI اند، در مرحله خفیف آن می باشند،با وجود این دیگران حتی در بعضی نمونه ها در حال برگشت به حالت عادی هستند.پیش بینی کردن در این دوره کار سختی است اما به طور معمول، هرچه درجه اختلال بالاتر باشد، خطر گسترش زوال عقل نیز در آینده بیشتر خواهد بود.
نشانه هایی که MCI شامل آن می شود:
گم کردن یا جاگذاشتن چیز هایی در اکثر مواقع.
فراموش کردن گفتگو ها،قرار ملاقات ها، یا مناسبت ها در اکثر مواقع.
به یاد آوردن نام آشنایان به سختی.
سختی دنبال کردن و ادامه دادن مکالمه ای که در حال انجام می باشد.
چه زمانی برای زوال حافظه به یک دکتر مراجعه می شود
زمانیکه زوال حافظه، برای شما یا یکی از افراد خانواده بارها پیش بیاید و به طور قابل توجهی نگران کننده باشد، باید با دکتر مشورت شود. اگر شما به این مرحله رسیدید، باید هر چه سریع تر ملاقاتی را برای صحبت با پزشک و انجام معاینات پزشکی فراهم آورید. حتی اگر شما نشانه های اضطراری زوال عقل را هم نداشته باشید، زمان خوبی است تا مراحلی را برای جلوگیری از زوال عقل در دراز مدت، انجام بدهید.
پزشک شما میتواند، به عوامل بالقوه خطر شما دست پیدا کرده، همچنیننشانه ها و علائم شما را بررسی کرده، و نیزعوامل برگشت پذیر زوال عقل را از بین ببرد، و به شما کمک کند تا مراقبت های مناسبی را کسب کنید.معالجه اولیه می تواند عامل برگشت پذیر زوال حافظه را درمان کند و باعث کمتر شدن زوال عقل شود، یا باعث بهبود کیفیت زندگی فرد آلزایمری یا دیگر انواع زوال عقل شود.
چیزی که از ملاقات با دکتر باید انتظار داشته باشید
• دکتر سوالاتی را راجع به حافظه تان خواهد پرسید که شامل موارد زیر است:
چه مدت طول کشید که شما یا دیگران متوجه مشکل حافظه شدید.
چیز هایی را که به سختی به یاد می آورید از چه نوعی هستند.
آیا این سختی ها و مشکلات به تدریج پیش آمدند یا ناگهانی پیش آمدند.
آیا انجام چیز های عادی برایتان مشکل است.
• پزشک همچنین مایل است تا بداند که شما چه نوع دارویی استفاده کرده اید، نحوه خواب و خوراک شما چگونه است، و این که آیا به تازگی افسرده شده اید یا خیر و سوالات دیگری راجع به چیز هایی که در زندگیتان اتفاق می افتد بپرسد.پزشک از شما یا همسرتان می خواهد که اثر پیشروی علائمی که دارید رابررسی کرده وپس از چند ماه آن ها را بررسی نماید.اگر مشکلات حافظه شما به ارزیابی بیشتری نیاز داشته باشد،پزشکتان شما را به یک متخصص اعصاب ارجاع خواهد داد.
عوامل برگشت دهنده زوال حافظه
• یادآوری این نکته مهم است که زوال حافظه، به معنای داشتن زوال عقل نیست. دلایل بسیار زیاد دیگری برای تجربه مشکلات شناختی وجود دارد مانند: استرس، افسردگی، و حتی کمبود های ویتامین.به این دلیل مراجعه به دکتر و تشخیص رسمی برای وقتی که چنین مشکلاتی را تجربه می کنید، اهمیت دارد.بعضی مواقع،حتی زوال حافظه می تواند توسط عارضه های درمان پذیر و عوامل خارجی برگشت پذیر بوجود آید. مانند:
• افسردگی.افسردگی می تواند علائمی مانند زوال حافظه را ایجاد کند که ممکن است چیز هایی از قبیل تمرکز کردن و یادآوریرا برایتان سخت کند.افسردگی مشکل رایجی بین افراد بزرگسال است، به ویژه اگر شما نسبت به قبل کمتر در اجتماع حضور داشته باشید و نیز فعالیت کمتری داشته باشید و یا اخیرا تعدادی از شکست های مهم یا تغییرات عمده ای را در زندگی تجربه نموده باشید(مثل بازنشستگی،معالجه مهم پزشکی،از دست دادن یکی از عزیزان، یا جابجا شدن خانه)
• کمبود ویتامین B12: ویتامین B12 از نورون های عصبی محافظت کرده و برای عملکرد سالم مغز حیاتی می باشد. در واقع کمبود ویتامین B12می تواند آسیب های دائمی را به مغز وارد کند. افراد مسن تر جذب تغذیه ای پایین تری دارند، که میتواند دریافت B12 مورد نیاز بدن و ذهن را با مشکل مواجه کند. اگر سیگار می کشید یا الکل مصرف می کنید در معرض خطر جدی خواهید بود. اگر کمبود ویتامین B12 را مطرح کنید میتوانید مشکلاتی که مربوط به حافظه اند را معکوس کنید.درمان به روش تزریق ماهانه کارآمدخواهد بود.
• مشکلات تیروئیدی.غده تیروئید سوخت و ساز بدن را کنترل می کند: اگر سوخت و ساز شما بسیار سریع باشد، ممکن است که شما احساس سردرگمی داشته باشید، و اگر بسیار آرام باشد شما احساس تنبلی و افسردگی خواهید داشت. مشکلات تیروئیدی میتوانند باعث مشکلات حافظه ای از قبیل فراموشی و سختی در تمرکز کردن شوند. استفاده از دارو می تواند علائم را معکوس کند.
• اعتیاد به الکل.خوردن بیش از حد الکل می تواند برای سلول های مغزی سمی باشد و استفاده زیاد آن باعث زوال حافظه خواهد شد.بیشتر مواقع،مصرف بی رویه الکل همچنین ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد. به همین منظور به دلیل اثرات مخربی که نوشیدن الکل دارد، کارشناسان نوشیدن الکل را به 1 الی 2 بار در روز محدود کرده اند.
• از دست دادن آب بدن.بزرگسالان مسن برای اینکه آب بدنشان را از دست بدهند، مستعد تر می باشند. کمبود آب شدید بدن می تواند باعث آشفتگی و کسالت، زوال حافظه و دیگر علائم شبیه زوال عقل شود. اینکه بدن هیدراته بماند مهم است (بدین منظور باید روزانه 6 تا 8 لیوان آب مصرف شود). اگر داروهای ادرار آور و ضد یبوست مصرف می کنید، یا از دیابت، قند خون بالا و اسهال رنج میبرید، باید بیشتر مواظب باشید.
• اثرات جانبی دارو.بسیاری از داروهای تجویز شده و دارو های ترکیبی می توانند باعث اثرات جانبی مثلاختلالات شناختی و زوال حافظه شوند.این مشکل در افراد مسن به دلیل اینکه جذب دارو در بدن آنها به آرامی انجام می گیرد، رایج تر است. دارو های رایجی که حافظه و عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار می دهندشامل دارو های زیر می شوند:
• دارو های خواب آور، ضد حساسیت ها، دارو های ضد فشارو داروهای التهاب مفاصل، شل کننده مفاصل،دارو های آنتی کولینرژیک برای بی اختیاری ادراری، داروهای ناراحتی معده و روده، ضد افسردگی ها،ضد اضطراب ها و مسکن ها.
• جبران زوال حافظه.شیوه های یکسانی که برای عمر سالم، سرزنده بودن جسم وجود دارند، به سالم بودن حافظه نیز کمک می کنند.پس با انجام زودهنگام گام هایی که برای جلوگیری از زوال شناختی انجام میشوند، تمام وجوه زندگیتان نیز بهبود خواهند یافت.
مطالب مرتبط:
خنثی کردن زوال حافظه
• اجتماعی بودن. افرادی که از لحاظ اجتماعی با خانواده و دوستان رابطه ندارند نسبت به دیگر افرادی که رابطه اجتماعی قوی تری دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات ذهنی قرار دارند. تعاملات اجتماعی چهره به چهره و با کیفیت می توانند استرس را بطور قابل توجهی کاهش داده و همچنین داروی قدرتمندی برای مغز به حساب می آیند.در واقع این تعاملات می توانند شامل برنامه ریزی کردن زمانی برای بودن با دوستان، عضو یک کانون کتاب شدن، یا بازدید از یک مرکز قدیمی بزرگ باشند. اگر میخواهید که به نفع مغزتان کار کرده باشید، گوشی موبایلتان را کنار بگذارید و روی تعامل با افراد پیرامونتان تمرکز کنید.
• مرتب ورزش کردن. اگر در طول روز فکر مضطرب یا نگرانی به سرتان زد، یادداشت کوتاهی راجع به آن تهیه کرده و روز خود را ادامه دهید. به خودتان این را یادآوری کنید که برای فکر کردن به این نگرانی بعد ها وقت دارم. پس الان نیازی به نگرانی راجع به آن ندارم.
• سیگار کشیدن.کشیدن سیگار باعث تشدید خطر در رگ ها و عروق خواهد شد، که می تواند باعث آسیب دیدن و تنگ تر شدنسرخرگ هایی شود که وظیفه آنها رساندن اکسیژن به مغز است.
• مدیریت استرس.کورتیزول، هورمون استرس است که بیشترمواقع باعث آسیب به مغز و مشکلات حافظه می شود. اما حتی پیش از آن نیز استرس و اضطراب می توانند باعث اختلالات حافظه شوند. زمانیکه شما دچار استرس و پریشانی هستید، احتمال رنج بردن از زوال حافظه و ایجاد مشکل در یادگیری و تمرکزتان بیشتر خواهد بود.
• خواب کافی داشتن.خواب برای تحکیم و تثبیت حافظه ضروری می باشد.در واقع خواب فرآیندی است که طی آن خاطرات جدید شکل داده شده و نگهداری می شوند که بعد ها می توانید این خاطرات را بازیابی کنید. کمبود خواب باعث کاهش تولید نورون های عصبی در هیپوکامپ خواهد شد و همچنین باعث ایجاد مشکل در حافظه،تمرکزو تصمیم گیری می شود که حتی می تواند باعث ایجاد افسردگی که عامل کشنده دیگری برای مغز است، شود.
• مراقب چیزی که می خورید باشید.خوردن میوه و سبزیجات فراوان و همچنین نوشیدن چای سبز به عنوان مواد غذایی که آنتی اکسیدان زیادی دارند، می توانند از فرسودگی سلول های مغزی جلوگیری کنند.رژیم غذایی غنی که شامل امگا 3 باشد (مانند ماهی های سالمون، تونیاتون، قزل آلا،والتون و فلاکسید) برای مغز و حافظه شما خوب است.به هر حال خوردن مقدار زیادی کالری می تواند خطر گسترش زوال حافظه و یا اختلال شناختی را افزایش دهد. به ذهن خود تمرین دهید.
• ورزش مغز برای نبرد با زوال حافظه
• زمانیکه این تمرین را برای حافظه انجام می دهید، در واقع این تمرین همان « استفاده کردن یا از دست دادن» میباشد.تمرین بدنی میتواند بدن را قوی ساخته و آن را حفظ نماید. اما تمرین ذهنی می تواند کار مغز را بهتر کرده و خطر زوال حافظه را کاهش دهد.سعی کنید تمرینات مغزی که برایتان لذت بخش است را انجام دهید.اگر کاری که انجام می دهید را دوست نداشته باشید، انجام این تمرین سودی برایتان نخواهد داشت.در واقع فعالیتی که برای شما لذت بخش تر باشد، تاثیر قوی تری بر مغز شما خواهد داشت. برای انجام این کار می توانید به احساساتتان متوسل شوید. مثل: پخش موسیقی حین انجام کار، یا روشن کردن یک شمع خوشبو و یا پس از اینکه کار را خاتمه دادید، می توانید به خودتان جایزه بدهید.
در اینجا تعدادی ایده برای تمرین مغز داریم که از فعالیت های ساده به سخت می باشند:
بازی هایی را که دارای استراتژی هستند و تا الان با آنها آشنایی نداشته اید را بازی کنید. بازی هایی مثل: شطرنج، ورق بازی، بازی با کلمات و تلاش برای انجام جدول های معمایی، یا جدول اعداد مثل جدول سودوکو.
خواندن روزنامه، مجله و کتاب هایی که شما را به چالش خواهند کشید.
عادت به یادگیری داشته باشید. یادگیری چیز هایی مثل: بازی ها، دستور العمل آشپزی، یادگرفتن مسیری با رانندگی کردن،یادگرفتن ساز موسیقی، یادگیری یک زبان خارجی.بدین منظور باید در دوره ای قرار بگیرید که برایتان نا آشنا است و شما را برای اینکار ترغیب میکند.هر چه مغزتان مایل تر باشد، احتمال اینکه یادگیری را ادامه دهید و منفعتی که می برید را تجربه کنید، بیشتر است.
پروژه هایی که شامل طراحی و برنامه ریزی می باشند را انجام دهید. مثل:به وجود آوردن یک باغچه جدید یا دوختن چیزی.
منبع:کانون مشاوران ایران